درمقالات قبلی درباره کلیات تهوع و استفراغ در بارداری و دلایل آن و نیز روش‌های درمانی صحبت شد. حال درباره سایر اقدامات درمانی و دارو های آن صحبت کنیم.
برای درمان تهوع و استفراغ در بارداری چه موقع درخواست كمك كنم؟
مكمل‌های درمانی
طب سوزنی (acupuncture) و فشار درمانی (acupressure): مچ بندهای فشار درمان و طب سوزنی روش‌های پر طرفداری برای درمان حالت تهوع و استفراغ در بارداری، تهوع هنگام حركت (motion sickness) و دیگر شرایط هستند. برخی مطالعات نشان داده‌اند كه این مچ بندها هیچ مؤثرتر از مچ بندهای جعلی (قلابی، مشابه) نیستند هرچند بعضی از زنان آنها را مفید یافتند. طب سوزنی و فشار درمانی هیچ عوارض مضر شناسایی شده برای مادر و كودك ندارند.
هیپنوتیزم و مشاوره: گزارش شده است كه هیپنوتیزم برای بعضی مفید واقع شده است. مشاوره ممكن است برای زنانی كه سابقه افسردگی و اضطراب دارند مؤثر باشد.
زنجبیل: پودر زنجبیل و یا چای زنجبیلی ممكن است به رفع حالت تهوع و استفراغ در بعضی زنان كمك كند. یك تحقیق كوچك نشان داده است كه پودر زنجبیل از شبه داروهای دل خوش كنك برای كاهش علائم و تكرر حالت تهوع و استفراغ مؤثرتر است. در هر صورت تحقیقات بیشتری جهت اطمینان از بی‌خطر و مؤثر بودن پودر زنجبیل لازم است. تا جمع آوری شدن این اطلاعات، مصرف خوراكی‌هایی كه حاوی زنجبیل است (مانند آبنبات‌های زنجبیلی یا لیموناد زنجبیلی) برای تسكین حالت تهوع و استفراغ خفیف توصیه می‌شود.
مایعات و مواد مغذی
اگر مایعات و غذا در شكم شما بند نمی‌شوند، ممكن است لازم شود سرم تزریق كنید. این كار ممكن است، بسته به شدت استفراغ شما، در مطب دكتر یا بیمارستان انجام شود. شاید توصیه شود برای مدت كوتاهی غذا و مایعات مصرف نكنید تا سیستم گوارش شما استراحت كند. شما می‌توانید به تدریج با بهتر شدن حالتان، معمولاً بین ٢٤ تا ٤٨ ساعت بعد شروع به خوردن و نوشیدن كنید.
اگر با وجود درمان باز هم وزن كم می‌كنید، پزشك شما ممكن است شیوه‌های تغذیه دیگر را تجویز كند مانند استفاده از لوله بینی-شکمی (لوله ای که از داخل بینی به شكم متصل می‌شود) و یا تزریق مكمل‌های غذایی از طریق سرم.
داروها
داروهایی كه حالت تهوع و استفراغ در بارداری را كاهش می‌دهند برای بعضی از زنان مؤثر هستند و مصرف آنها نیز در بارداری بی‌خطر است. هیچكدام از داروهایی كه در زیر ذكر می‌شوند مضر نیستند. حتماً قبل از مصرف هرگونه داروی بدون نسخه یا تجویزی و یا حتی مكمل‌های غذایی و گیاهی با پزشك زنان خود مشورت كنید.
ویتامین B6 و دوكسیلامین: مصرف بدون نسخه مكمل‌های ویتامین B6 می‌توانند علائم حالت تهوع خفیف تا متعادل را كاهش دهند ولی معمولاً برای استفراغ مؤثر نیستند. دوكسیلامین دارویی است كه میتواند استفراغ را كاهش دهد و همراه با ویتامین B6 نیز قابل مصرف است.
آنتی هیستامین‌ها و دیگر داروهای ضد تهوع: مصرف آنتی هیستامین‌ها و دیگر داروهای ضد تهوع شیوه ای مؤثر و بی خطر برای درمان حالت تهوع و استفراغ ناشی از بارداری است. داروهای زیر بدون نسخه قابل تهیه هستند:
• دیفن هیدرامین؛ این دارو ممكن است ایجاد خواب آلودگی كند
• مكلزین: این دارو ممكن است ایجاد خواب آلودگی كند
موارد زیر دیگر داروهای ضد تهوع هستند كه به طور تجویزی قابل تهیه‌اند:
پرومتازین: پرومتازین به صورت كپسول، شربت، تزریقی، و شیاف قابل تهیه است. ممكن است باعث خواب آلودگی و خشكی دهان شود. عوارض نادر آن عبارتند از انقباض عضلات كه موجب تكان‌های ناگهانی و پرشی می‌شوند.
متوكلوپرامید: متوكلوپرامید به تخلیه شكم سرعت می‌بخشد و به كاهش حالت تهوع و استفراغ كمك می‌كند. متوكلوپرامید نیز ممكن است با بروز تكان‌های ناگهانی و پرشی مرتبط باشد.
كورتیكوستروئیدها (هیدروكورتیزون، دگزامتازون): برای زنانی كه هیچ تركیبی از داروهایی كه در بالا ذكر شد مؤثر واقع نشود ممكن است یك دوره كوتاه تزریق استروئید و به دنبال آن مصرف تدریجی یك سری دارو تجویز شود.
استفاده از پمپ دارویی زیر جلدی: مدارك بسیار كمی، استفاده از تزریق مداوم متوكلروپرامید یا اندانسترون زیر جلدی را تأیید می‌كنند. عوارض جانبی نامطلوب در این نوع درمان رایج است، و همچنین اثبات شده است كه استفاده از پمپ زیر جلدی برای درمان حالت تهوع و استفراغ وابسته به حاملگی مقرون به صرفه نبوده حتی در مقایسه با بستری شدن در بیمارستان.
برآورد و نتیجه
اغلب زنانی كه درگیر حالت تهوع و استفراغ وابسته به حاملگی هستند بدون هیچ مشكلی این مرحله را پشت سر می‌گذارند. زنانی كه دچار حالت تهوع و استفراغ خفیف هستند در اوایل بارداری وزن كمتری اضافه می‌كنند. به ندرت پیش می‌آید كه این قضیه برای بچه نگران كننده باشد مگر اینكه مادر قبل از بارداری دچار كم وزنی مفرط بوده (١٠ درصد زیر وزن مطلوب بدن). بخش عمده وزن‌گیری در نیمه دوم بارداری رخ می‌دهد، یعنی پس از برطرف شدن حالت تهوع و استفراغ وابسته به حاملگی.
وزن‌گیری طبیعی در بارداری به قد و وزن شما قبل از بارداری برمی‌گردد. برای زنانی كه وزن طبیعی داشته اند (شاخص حجم بدن ١٨.٥ الی ٢٤.٩ كیلوگرم/متر مربع)، میزان وزن‌گیری توصیه شده برای بارداری تك قلو بین ۱۱.۵ تا ١٦ كیلوگرم است.
برای زنانی كه دارای حالت تهوع و استفراغ شدید هستند (استفراغ وخیم بارداری)، كه چندین مرتبه بستری شده و به طور طبیعی وزن اضافه نمی‌كنند، این احتمال وجود دارد كه نوزادشان كم وزن یا كوچك به دنیا بیاید.
زنانی كه استفراغ وخیم را در یك بارداری تجربه كرده اند احتمالاً در بارداری‌های بعدی نیز گرفتار حالت تهوع و استفراغ شدید می‌شوند. زنانی كه در بارداری اول خود حالت تهوع و استفراغ شدید نداشته‌اند احتمالاً در بارداری‌های بعدی نیز نخواهند داشت.
از کجا اطلاعات بیشتر کسب کنم؟
پزشك زنان شما برای درمان تهوع و استفراغ در بارداری بهترین منبع برای پاسخ به سؤالات و نگرانی‌های مربوط به مشكلات پزشكی شما است. این مقاله در صورت لزوم در سایت بروز رسانی خواهد شد. عنوان‌های مشابه برای مطالعه بیمار و همچنین برگزیده‌ای از مقاله‌های نوشته شده برای متخصصین نیز در این سایت قابل دسترس هستند.
منبع
منبع این مطلب، رفرنس معتبر پزشکی UpToDate می‌باشد.
مامانیا یک راهنمای جامع بارداریه که با اون می‌تونید با عوارض و نشانه‌های مختلف بارداری آشنا بشید و یاد بگیرین برای هر کدوم از این حالت‌ها چه راهکارهای علمی وجود دارن.